Halk Türbeye Niçin Gider?
Battalgazi, Dünya kurulduğundan beri bir çok medeniyeti barındırmış, yaşatmış, yakın yada uzak bölgelere dağıtmıştır.
İnançların, yaşamış olan topluluklarda aşamalarla gelişme gösterdiği M.Ö. medeniyetlerinden, Miladi yılların başlangıcı ve neticesinde, çeşitli din,dil, ırk ve kültürlerin dolup boşaldığı; Battalgazi, bölgesine egemen bir yapı taşıması neticesinde önemli bir medeniyet hazinesi kimliğine sahiptir. Bu bölge dinler kültürünün iç içe yaşadığı nadir şehirlerden biridir.
Battalgazi, ermişler diyarı, kahramanlar meydanıdır. Buralarda yaşayanlar büyük hizmetler yapmışlardır. Bu dünyadan göç eden değerli zatlara karşı halk sorumluluğunu unutmaz. Bu sahiplenme ile o ermiş kişilerin kendilerine maneviyatla sahiplik yaptıkları inancı hakimdir. Bunun neticesinde kendi gönüllerinde yaşattıkları onları birer vasıta edinerek, Allah’a dua eder, yalvarırlar. Bu Allah’a yalvarışlar, gerçek anlamda bazı kesimlerde şekil ve ifade değişikliğine uğradığı , hurafe boyutlarına taşındığı, Dua ve dilek istekleri batıl inanç haline getirildiği görülür.(ağaçlara bez bağlama-mezar taşına taş yapıştırma-kömürle yazı yazma-nefessiz olarak koşma-çöpten yapılan ev ve beşikler-yerlere çizilen resimler-yerde sürünerek yaklaşmak gibi)
Uzun yllar yerleşim yeri olan Battalgazi de, dolup boşalan her devrin birer ikişer ulu insanı, erenleri, pir’ leri olmuştur. Bu ermiş zat’lara ait mezarların bir çoğu izi belirsiz, ismi unutulur hale gelmiştir. Ancak günümüzde unutulmayıp, bu günlere taşınan çok sayıda türbe ve ziyaret vardır. Biz bunlardan en çok ilgi çekenleri ve ziyaret amaçlarını belirteceğiz.
EDİR İLE BEDİR TÜRBESİ
Battalgazi İlçesi Alacakapı Mahallesi, Atatürk Caddesi üzerinde, yatılı okul yanında, yolun hemen kenarındadır.Türbenin içinde iki mezar vardır.Türbe yapısı sonrada yapılmıştır. Erkek çocuğu olmayan kadınlar, erkek çocuğu olsun diye ziyaret ederler.
Bu türbe ile ilgili yöresel anlatışa göre: Aslında ismi Adin ile Bedir olacak. Halk yanlış telaffuz ediyor olabilir. Bu isimler Battalgazi cenklerinde geçer. Adin kız, Bedir erkektir. Kız çok yiğittir, Müslüman değilmiş. Kimsenin gücü yetmezmiş. Bedir kıza âşıkmış. Kızın babası vermemiş. Battal Gazi’nin Malatya’da bulunmadığı bir sırada Kayseri Rum Malatya’ya yürümüş. Büyük bir savaş olmuş. Bu savaşta Adin ile Bedir kahramanca savaşmışlar. Fakat ikisi de şehit düşmüş. Şimdiki bulundukları yere gömülmüşler. Bir rivayete göre birbirlerine kavuşamadan ölmüşler.
HÖTÜM DEDE TÜRBESİ
Halfetih minaresinin hemen yanındadır, bu türbede Nezir Gazi isminde bir mezar vardır. Battalgazi’nin soyundan geldiği rivayet edilir. Halk arasında yürüme yaşı geçtiği halde, yürümeyen küçük çocuklar bu ziyarete götürülünce yürüyeceğine inanılır. İsminden de anlaşılacağı gibi hötüm olmuş, yani yürüme kabiliyetini yitirmiş hastalar, iyileşmek umuduyla buraya gelirler. Felçli ve özürlü kimselerin getirilmesi durumunda iyileştiğine inanılmaktadır. Mevcut yapı sonradan düzenlenmiş olup dikdörtgen biçimdedir.
HASAN-I BASRİ TÜRBESİ (KORUCUK)
Hasan-ı Basri Türbesi daha önce Fırat Nehri kıyısında bulunan Korucuk Köyündeydi. TürbeninKarakaya Baraj gölü suyu altında kalmaması için 1986 yılında Battalgazi Belediyesi ve Turizm Müdürlüğü tarafından Battalgazi İlçesi Karahan Mahallesi’ndekiKırk Kardeşler Mezarlığı yanına taşınmıştır. Bu nedenle türbeye Korucuk dadenilmektedir.
Mezardaki yatan şahıs ile ilgili farklı görüşler ve rivayetler ortaya konulmaktadır. Ancak resmi bir kayda rastlanmamıştır. 1312-1325 tarihli Mamuretü’l Aziz Salnamelerinde ziyaretgâh olarak belirtilmektedir. Yöre halkı, bu zatın Basra’daki Hasan-ı Basri müritlerinden olduğunu, Fırat kenarındaki köyleri irşad ederek buraya kadar geldiğini ve burada vefat ettiğini anlatmaktadır. Bir başka görüşe göre Hasan-ı Basri, Horasan’dan gelmiş olup Battalgazi’nin silah arkadaşıdır.
Bu türbeye ait çeşitli efsaneler ve söylemler vardır. Hasan Basri hazretlerinin yıllar önce, bu günkü yerine taşınmasını kastederek; “Su ile geldim, su ile gideceğim” sözünün O’na ait olduğu rivayet edilmektedir.
Tıbbın aciz kaldığı durumlarda hastanın şifa bulması için son çare olarak akla gelen tek mekândır. Zekâ özürlü, psikiyatrik sorunlu hastaların getirildiği bu ziyaret, bölgede oldukça rağbet görmektedir.,
VAİZ BABA / KOCA VAİZ (VAİZ OCAĞI ) TÜRBESİ
İçerisinde, Tevabil Gazi, Koca Vaiz ve Battalgazi’nin ailesinden birinin mezarı vardır. Uykuda korkan, korkulu rüyalar gören, albastı denilen kişilerin korkularını gidermek için götürüldükleri türbedir. Ayrıca uyumakta zorluk çekenlerin, türbede bulunan suyu oradaki özel tas ile içerlerse uyuma zorluğunun yok olacağına inanılmaktadır.
SIDDI ZEYNEP TÜRBESİ
Battalgazi’nin Eşi ile Annesinin adının aynı olması nedeniyle, Eşi mi yoksa Annesi mi? diye çelişki yaratan bir türbedir. Sıddı Zeyneb ismiyle anılan türbe, kümbet şeklinde, Selçuklu mimari yapı tarzındadır.
İç duvarlarında birçok yazıya rastlanmaktadır. Bu yazılardan anlaşıldığı kadarıyla, genç nesle hitap etmekte, genellikle âşıkların birbirine yazdıkları aşk-hasret ve kavuşma yazılarıdır. Yine çeşitli hastalıklara iyi geleceği, çare olacağı ümidiyle bu türbe ziyaret edilir.
HIRSLI BABA TÜRBESİ
Battalgazi İlçesi, Meydanbaşı mahallesindeki Gazi ilköğretim okulu bahçesindedir. Türbesi yıkılmış olup mezar yeri durmaktadır. Hakkında herhangi bir bilgi veya kayıt bulunmamaktadır.
Mezar sonradan bakım görmüştür. Halk inanışlarında, Buraya sinirli ve asabi olan çocuklar götürülür. Çocuğun ayağı bir iple ziyarette bulunan yere bağlanıp uzaklaşılır. Şayet çocuk o ipi kendi gücüyle koparırsa sinirinin yatışacağına inanılır.
